تپه های باستانی بروانان

تپه های باستانی بروانان

 بَروانان یا باروانان نام دو تپه باستانی و از مهم ترین مناطق حوزه بزقوش{ یا بوز قوش} است که در روستای صومعه علیا (تحریف شده ی سوما) و روستای غریب دوست (کول تپه در 700 متری جنوبغربی غریب دوست) واقع شده و تاکنون مطالعه دقیقی در مورد تاریخچه این تپه ها صورت نگرفته است.

تپه های باستانی بروانان

 بَروانان یا باروانان نام دو تپه باستانی و از مهم ترین مناطق حوزه بزقوش{ یا بوز قوش} است که در روستای صومعه علیا (تحریف شده ی سوما) و روستای غریب دوست (کول تپه در 700 متری جنوبغربی غریب دوست) واقع شده و تاکنون مطالعه دقیقی در مورد تاریخچه این تپه ها صورت نگرفته است.

((کول تپه)) 700 متری جنوب غربی غریب دوست

لینک در نقشه گوگل:  http://g.co/maps/rypbx 

با نشانی هایی که در منابع مختلف داده شده بود چند ساعت در تصاویر ماهواره ای گوگل گشتم تا بالاخره هرم بروانان را پیدا کردم.

موقعیت هرم در کنار روستا

لینک در نقشه گوگل:  http://g.co/maps/g3dpg

دژ بروانا یا هرم باستانی بروانان با قدمت چند هزار ساله در یک کیلومتری جنوب صومعه علیا

 لینک در نقشه گوگل: http://g.co/maps/zmuhp

تکه سفال ها و سنگ نوشته های قدیمی در اطراف این تپه ها نشان گر قدمت هزاران ساله آن ها می باشد. تپه و شهر باستانی باروانان دارای وسعتی بیش از دو هزار هکتار و پوشیده از بقایای تمدنی عظیم می باشد.
از مهم ترین تحقیقات سال های اخیر می توان به تحقیق سترگ دانشمند روسی، دیاکونوف اشاره نمود که مبتنی بر اسناد و یافته های مکتوب آشوری و بین النهرینی می باشد. در سال های 800 قبل از میلاد، در حوزه جنوبی دریاچه ارومیه تمدن ماننا شکل می گیرد که با تمدن های آشور در شمال بین النهرین و اورارتو در شمال دریاچه ارومیه در جدال بود. آشوریان در این سال ها در اوج قدرت خود بوده و برای چپاول ثروت های ماننا مخصوصاً غله و اسب در لشگر کشی های طولانی به ثبت وقایع و نام مکان های غارت  شده پرداخته اند که منابع بسیار ارزشمندی برای تحقیق در تاریخ ماننا و ماد می باشد. ذکر نام کشور باروتا در منابع اورارتویی تردید ما را برای معادل دانستن بیت باروای آشوری با باروانان فعلی برطرف می کند. در متون تاریخی قرن سوم هجری دوره اسلامی طبق نوشته استخری در کتاب ممالک والمسالک، بروانان از شهرهای مهم آذربایجان یاد شده است. مسعودی دیگر مورخ اسلامی از شهر شیز و آتشکده آذرگشسب در بین زنجان و مراغه یاد کرده و می گوید که آتشکده آذرگشسب بالای تپه ای بوده و بر بالای تپه حوض آبی قرار داشته که هم از لحاظ جغرافیایی  و هم از لحاظ معماری دقیقاً منطبق بر آثار به جای مانده شهر عظیم باروانان و هرم باستانی باروانان می باشد. آب استخر با لوله های سفالی از روستای دستجرد به بالای تپه باروانان منتقل می شده که می توان با کاوش های باستان شناسی بیشتر، به صنعت و پیشرفت آن عصر دست یافت.

بخش ترکمنچای شهرستان میانه شامل سه دهستان به نام های بروانان شرقی به مرکزیت دهستان صومعه علیا(سوما)، بروانان مرکزی به مرکزیت شهر ترکمنچای و بروانان غربی به مرکزیت دهستان غریب دوست است.

از نظر لغوی ((بروانان)) از قسمتهای((بر)) و ((وان)) و ((ان)) تشکیل شده است.
((بر)) مخفف واژه ((بار)) می باشد که به معنی قلعه و حصار هست. به معنی دفاع کردن، حفاظت و حمایت آمده است. واژه ی ((وان)) به معنی استخر و دریاچه بوده و ((آن)) در زبان ترکی قدیم بیان کننده ی جا و مکان، کثرت و تجمع و اجتماع می باشد. بنابراین معنی لغوی بروانان ، مکان و سرزمین دژها و دریاچه ها(برکه ها) خواهد بود.

منابع و ماخذ مورد استفاده : 

منبع اصلی :‌  http://miyanehpix.miyanali.com/ 

منابع فرعی :

1- نگاهی به پوشش گیاهی بزقوش - ولی اله مظفریان ، عادل رمضانی - تهران - نزهت 1388
   (مجموعه ای به نام "باروانان دروازه ملل" گرد آوری شده توسط خلیل حاتمی در این کتاب استفاده شده است)
2- نگاهی نوین به اسامی کهن در شهرستان میانه - فیروز سیمین فر - تبریز - اختر 1378
3- وبلاگ صومعه علیا